Bayern Monachium (niem. Fußball-Club Bayern München) - niemiecki klub sportowy z siedzibą w Monachium w Bawarii. Jest to najbardziej znany i najbardziej utytułowany niemiecki klub, a także jeden z najbardziej utytułowanych europejskich klubów. 26 razy zdobył tytuł Mistrza Niemiec, 18 razy wygrał Puchar Niemiec. Ponadto w rozgrywkach europejskich dwukrotnie triumfował w Lidze Mistrzów i trzykrotnie (przed jej utworzeniem) w Pucharze Europy Mistrzów Klubowych oraz po jednym razie wygrał Puchar Zdobywców Pucharów, Puchar UEFA oraz Superpuchar Europy co czyni go jednym z nielicznych klubów, który triumfował we wszystkich możliwych turniejach rozgrywanych w Europie.
Klub został założony w 1900 przez jedenastu piłkarzy pod przewodnictwem Franza Johna. Pomimo iż Bayern zdobył swoje pierwsze Mistrzostwo w 1932 roku, klub nie został wybrany do powstałej w 1963 r. nowej Bundesligi. Czasy największych sukcesów przypadły na połowę lat 70., gdy zespół z Franzem Beckenbauerem jako kapitanem trzy razy z rzędu wygrywał Puchar Europy (1974-76).
Od początku sezonu 2005/06 Bayern rozgrywa mecze w roli gospodarza na stadionie Allianz Arena. Wcześniej przez 33 lata zespół występował na Stadionie Olimpijskim. Barwami klubu są czerwień i biel, zaś na herbie znajdują się też barwy Bawarii.
Bayern obecnie zrzesza 152 000 członków. Istnieje również 2400 zarejestrowanych fanklubów zrzeszających około 177 000 fanów. Klub posiada sekcje zajmujące się szachami, piłką ręczną, koszykówką, gimnastyką, kręglami, tenisem stołowym, sędziowaniem sportowym oraz seniorską piłką nożną i zrzeszają one w sumie 1100 zawodników.
Głównym sponsorem klubu jest obecnie Deutsche Telekom.
Historia
1900-1945
Klub został założony w lutym 1900 roku za sprawą berlińczyka Franza Johna, i jedenastu innych piłkarzy, którzy po konflikcie z włodarzami odeszli z klubu MTV 1879 Monachium. Drużyna zaczęła się wzbogacać w 1907 r., kiedy Bayern przeniósł się do nowej siedziby, na Leopoldstrasse w Monachium. Ich historycznym pierwszym osiągnięciem było wygranie z klubami z Monachium i zajęcie najwyższego miejsca w mieście, ale na większy sukces czekali do 1910 r., gdy wygrali mistrzostwa wschodniego regionu. W następnym roku Bayern obronił tytuł. W tamtym okresie mieli już reprezentanta. Był nim Max , który zadebiutował w przegranym przez Niemcy meczu 0:3 z Belgią. Wkrótce nastąpił szybki rozwój klubu. W 1920 r. Bayern miał już 700 członków i stał się tym, czym jest do dzisiaj - największym klubem w Monachium. W 1926 r. drużyna wygrała mistrzostwa południowych Niemiec, a w 1932 r. zdobyła swój pierwszy tytuł mistrzowski. Trenerem, organizatorem i menedżerem był wtedy Richard Dombi. Bayern stał się popularny w Niemczech. Wybuch II wojny światowej odwrócił jednak uwagę od piłki nożnej.
1945-1967
Po wojnie niemiecka piłka wymagała rekonstrukcji i odbudowy. W 1954 drużyna narodowa pod wodzą Seppa Herbergera zdobyła swój pierwszy tytuł mistrza świata, dość niespodziewanie pokonując w finale Węgry 3:2. W kadrze grał wtedy kapitan Bayernu Jakob Streitle, ale finał przesiedział na ławce rezerwowych, patrząc jak Fritz Walter i reszta drużyny pokonuje zespół węgierski. Minęło jeszcze trochę czasu, zanim w drużynie narodowej czołowe miejsca zajęli piłkarze Bayernu. Sytuacja nie zmienia się nawet po zdobyciu przez monachijską drużynę Pucharu Niemiec w 1957 r. Następnie nastąpił okres bez sukcesów. Wielki zawód spotkał Bawarczyków, kiedy nie zostali dopuszczeni w 1963 do nowo powstałej Bundesligi. Ale już po dwóch latach Bayern pod wodzą Tschika Cajkovskiego wkroczył w okres dobrobytu, w którym rozwinęły się talenty takich graczy, jak Franz Beckenbauer, Sepp Maier czy Gerd Müller. Pierwszy sezon w Bundeslidze Bawarczycy zakończyli na trzecim miejscu. Beckenbauer i Maier trafili do drużyny narodowej, która wywalczyła srebro na Mistrzostwach Świata w 1966. W 1967 Bayern zdobył swój pierwszy tytuł w Europie. Pokonując po dogrywce Rangers F.C. 1:0 zdobył Puchar Zdobywców Pucharów, a zwycięskiego gola zdobył „Bulle” Roth w 109 minucie.
1968-1976
W 1968 nastąpiła przebudowa. Branco Zebec zwolnił Cajkovskiego i wprowadził do drużyny kilka zakazów, mających na celu polepszenie gry piłkarzy. To nie mogło skończyć się dobrze, jednak kibice nie mieli powodu do narzekania. Tym razem Bayernowi udało się wygrać Mistrzostwo kraju i Puchar Niemiec. W międzyczasie w Bundeslidze pojawiła się Borussia Mönchengladbach, która w 1970 i w 1971 odebrała tytuł mistrza Bayernowi.
W 1972, już na nowym obiekcie Monachijczycy mieli powody do świętowania. Strzelający wówczas dla Bayernu bramki Gerd Müller ustanowił dotąd niepobity rekord. Zdobył 40 bramek w sezonie, a stosunek goli jego drużyny w ostatniej kolejce wyniósł 55:13, co również jest rekordem (wówczas za wygrany mecz otrzymywano 2 pkt.). Drużyna FCB oprócz mistrzostwa zdobyła jeszcze (w wygranym 2:1 meczu przeciwko 1. FC Köln) Puchar Niemiec. Trenerem w tym zwycięskim sezonie był Udo Lattek. W następnych latach Bayern zdobył kolejne 2 trofea mistrza Niemiec oraz, co najważniejsze, wygrał Puchar Europy Mistrzów Krajowych. Po przebyciu długiej drogi Monachijczycy spotkali w finale Atletico Madryt. Wtedy w ostatnich minutach meczu „Katsche” Schwarzenbeck wyrównał wynik na 1:1, zapewniając Bayernowi drugą szansę w meczu rewanżowym, w Brukseli, gdzie FCB wygrał 4:0 (po dwie bramki strzelili Uli Hoeness i Gerd Müller). W tym samym roku (1974) niemiecka reprezentacja wygrała 2:1 z Holandią finał MŚ. W składzie było aż sześciu Bawarczyków (Maier, Beckenbauer, Schwarzenbeck, Breitner, Hoeness i Müller), z których Breitner (karny) i Müller strzelili gole.
W 1975 Bayern powtórzył swój sukces. W wygranym 2:0 (Roth, Müller) meczu z Leeds w Paryżu FCB triumfował w Pucharze Mistrzów. W następnym sezonie klub z Monachium ponownie zwyciężył europejski Puchar (1:0 przeciwko AS Saint-Étienne w Glasgow, bramkę strzelił Roth). Dodatkowo Bayern w tym roku zdobył Puchar Świata (0:0 i 2:0 z Belo Horizonte). W tych udanych latach drużyną kierował Dettmar Cramer.
1977-1990
1977 był rokiem przemian, zarazem rokiem bez tytułów. Beckenbauer, a rok później Müller wyjechali do USA kontynuować grę w tamtejszej lidze. W 1979 Uli Hoeness został menedżerem zespołu w wieku zaledwie 27 lat. Nowym trenerem został Pal Csernai, a prezydentem Willi O. Hoffman. Nastąpił lepszy okres w dziejach klubu. W 1980 Breitner i młody Rummenigge poprowadzili Bawarczyków do pierwszego od 6 lat mistrzostwa. W 1981 Bayern ponownie wygrał ligę i doszedł do finału Pucharu Mistrzów, gdzie jednak lepsza okazała się Aston Villa, wygrywając 1:0. W tym samym roku Niemcy przegrali finał Mistrzostw Świata z Włochami 1:3. Bramkę dla Niemców zdobył Breitner i jest on jedynym piłkarzem niemieckim, który celnie strzelił do siatki w dwóch finałach Mistrzostw Świata. W 1983 r. powrócił Udo Lattek; rok później Bayern zdobył Puchar Niemiec, pokonując po rzutach karnych Borussię Mönchengladbach. Lothar Matthäus strzelił w tym finale swojego ostatniego gola dla Borussii przed transferem do Monachium. Niedługo potem Rummenigge przeszedł do Interu Mediolan za rekordową wówczas sumę 11 milionów marek. W następnym roku Bayern ponownie zwyciężył w lidze. W 1987 doszedł do finału Pucharu Mistrzów, ale tak jak przed pięcioma laty przegrał, tym razem z FC Porto 1:2. W 1988 drużynę przejął Jupp Heynckes. Zbudował nowy zespół w oparciu o takich graczy, jak Matthäus, Bremhe, Eder, Hughes, Pfaff. W 1989 i 1990 zdobył mistrzostwo Niemiec, ale pozostawał nadal bez sukcesu w najważniejszym z europejskich pucharów; w tym samym czasie Niemcy zdobyli Mistrzostwo Świata z aż sześcioma graczami Bayernu w składzie.
1991-1999
Heynckes opuścił zespół w sezonie 91/92, a zastąpił go Søren Lerby. Ten jednak, nie odnosząc sukcesów, został wkrótce zastąpiony przez Ericha Ribbecka; Karl-Heinz Rummenigge i Franz Beckenbauer zostali wiceprezydentami klubu. W sezonie 93/94 Beckenbauer zastąpił pechowego Ribbecka i zdobył mistrzostwo kraju. Następnie zespół przejął Giovanni Trapattoni; Włoch, niezwykle popularny wśród graczy i w mediach, nie przyniósł oczekiwanych sukcesów. Doprowadził drużynę do półfinału Ligi Mistrzów (porażka z Ajaksem Amsterdam), ale w lidze zajął zaledwie 6. miejsce. Trapattoniego zastąpił Otto Rehhagel, który przyprowadził do zespołu kilku graczy, takich jak Klinsmann czy Sforza. On jednak też nie osiągnął zadowalających wyników i tymczasowo zastąpił go Beckenbauer. Po dramatycznym półfinale (2:2 w Monachium i 2:1 na Camp Nou) z Barceloną Bayern pod wodzą Cesarza sięgnął po Puchar UEFA, pokonując w finałowym dwumeczu Girondins Bordeaux (2:0 i 3:1). Po krótkim epizodzie trenerskim Beckenbauera do klubu powrócił Trapattoni. Dwa lata i dwa tytuły: mistrzostwo 1997 i Puchar Niemiec 1998. W 1998 Trapattoniego zastąpił utytułowany Ottmar Hitzfeld. Zdobył kolejne mistrzostwo Niemiec, a Puchar Mistrzów był niezwykle blisko. Po dramatycznej końcówce finału wygrał Manchester United F.C. 2:1 (2 gole Anglików po 90 minucie - Sheringham i Solskjaer), w tym samym roku Puchar Niemiec też był blisko, jednak dopiero po rzutach karnych wygrał Werder Brema.
2000-2004
W 2000 r. Bayern sięgnął po mistrzostwo kraju i zdobył również Puchar Niemiec. W 2001 r. Bawarczycy pokonali w finałowym meczu LM Valencię w rzutach karnych i tym samym osiągnęli to czego nie udało im się 2 lata wcześniej. Rok później monachijski klub zajmuje 3. miejsce w lidze, za Leverkusen i Borussią Dortmund.
W 2003 r. Bayern zdobył mistrzostwo Niemiec po raz 18. oraz Puchar Niemiec po raz 10.; królem strzelców ligi, na pożegnanie z klubem, został Brazylijczyk Giovanne Elber (21 bramek, wspólnie z Christiansenem z VfL Bochum).
2004-2010
W 2004 Bayern doszedł do 1/8 finału Ligi Mistrzów gdzie zmierzył się z Realem Madryt. W pierwszym meczu po błędzie Olivera Kahna, który przepuścił strzał z rzutu wolnego Roberto Carlosa padł remis 1:1. Na Santiago Bernabéu lepszy był Real i Bayern pożegnał się z Champions League. W Bundeslidze „Bawarczycy” musieli uznać wyższość Werderu Brema, zajmując ostatecznie 2. miejsce, natomiast z Pucharem Niemiec pożegnali się odpadając z drużyną 2. Bundesligi Alemannią Akwizgran. Po sezonie z klubem rozstał się Ottmar Hitzfeld, który prowadził Bayern od 1998 r. Nowym trenerem został mianowany Felix Magath, prowadzący wcześniej VfB Stuttgart. Zmieniło się również miejsce rozgrywania meczów: Bayern przeniósł się na Allianz Arenę, zupełnie nowy stadion wybudowany na Mistrzostwa Świata 2006 r. w Niemczech. Na początku dzielił go z innym monachijskim klubem - TSV 1860, jednak latem 2006 r. z powodu kłopotów finansowych „Lwy” odsprzedały swoje udziały.
W sezonach 2003/2004 i 2005/2006 zespół zdobywał dublet, jednak nie osiągał sukcesów w Lidze Mistrzów. Następny sezon okazał się dla bawarskiej drużyny katastrofalny - tylko 4. miejsce w lidze, które nie dawało możliwości wystąpienia w kwalifikacjach do Ligi Mistrzów, oprócz tego zespół nie zdobył żadnego trofeum. Z prowadzeniem drużyny już w trakcie sezonu pożegnał się Magath a jego miejsce zajął ponownie Ottmar Hitzfeld. Przed sezonem 2007/2008 gruntownie przebudowano drużynę. Do zespołu dołączyło 8 piłkarzy m.in. włoski snajper Luca Toni, gwiazda Bundesligi Miroslav Klose oraz Franck Ribéry. Wzmocnienia te okazały się strzałem w dziesiątkę ponieważ „Bawarczycy” zdobyli w tym sezonie Puchar Ligi, Puchar Niemiec, a także Mistrzostwo Kraju. W Pucharze UEFA osiągnęli półfinał, w którym boleśnie ulegli późniejszemu zdobywcy tytułu - Zenitowi Sankt Petersburg, remisując najpierw w Monachium 1:1 i przegrywając 0:4 w Sankt Petersburgu. W trakcie sezonu Ottmar Hitzfeld zapowiedział pożegnanie z Bayernem i przyjął propozycję przejęcia reprezentacji Szwajcarii po Mistrzostwach Europy 2008. Nowym trenerem Monachijczyków od 1 lipca 2008 został były piłkarz Bayernu i trener piłkarskiej reprezentacji Niemiec - Jürgen Klinsmann.
27 kwietnia 2009, po przegraniu ligowego meczu ze Schalke 04, a także wcześniejszych porażkach z FC Barceloną w Lidze Mistrzów oraz w lidze z VfL Wolfsburg, został zwolniony z posady szkoleniowca Bayernu. Tymczasowym trenerem Bayernu został Jupp Heynckes. 1 lipca 2009 na stanowisku trenera Heynckesa zastąpił Louis van Gaal, były trener Ajaxu, Barcelony i AZ Alkmaar. Nowy szkoleniowiec podpisał z klubem 2-letni kontrakt. 7 kwietnia 2010 Bayern Monachium wyeliminował Manchester United z Ligi Mistrzów i tym samym awansował do półfinału. Pierwszy mecz Bayern wygrał 2-1. Tydzień później na Old Trafford Manchester United wygrał 3-2, ale to Bayern awansował, gdyż strzelił więcej bramek na wyjeździe. W pierwszym półfinałowym meczu Ligi Mistrzów Bayern Monachium pokonał Olympique Lyon 1:0 po bramce Robbena. W drugim meczu półfinałowym Bayern pokonał OL 3-0 po hat tricku Ivicy Olicia i awansował do finału Ligi Mistrzów, gdzie zmierzył się z Interem Mediolan. W ostatniej kolejce Bundesligi w sezonie 2009/2010 Bayern pokonał drużynę Herthy Berlin i zdobył mistrzostwo Niemiec po raz 22. 15 maja Bayern pokonał Werder Brema 4:0 i tym samym zdobył Puchar Niemiec. 22 maja 2010 klub wystąpił w finale Ligi Mistrzów, przegrywając z Interem Mediolan 0:2. Mimo porażki był to najlepszy sezon Bawarczyków od 2001.
Lata 2011-2012
Na początku 2011 roku, gdy klub pozostawał nadal w rywalizacji Ligi Mistrzów, lecz stało się pewne, że nie zdobędzie mistrzostwa Niemiec poinformowano z wyprzedzeniem czasowym, iż po zakończeniu sezonu zostanie rozwiązany za porozumieniem stron kontrakt trenera van Gaala z Bayernem (rok przed upłynięciem). 25 marca 2011 ogłoszono, że nowym trenerem od 1 lipca 2011 będzie po raz trzeci Jupp Heynckes (wcześniej był w latach 1987-1991 i od kwietnia do czerwca 2009 roku). Z powodu dalszych słabych wyników dnia 10 kwietnia 2011 zdecydowano o natychmiastowym zwolnieniu Louisa van Gaala. Drużynę do końca sezonu prowadził jego dotychczasowy asystent Andries Jonker, zaś Bayern pod jego wodzą ukończył sezon na trzecim miejscu - nie uzyskąjąc tym samym bezpośredniego awansu do Ligi Mistrzów (drużyna zagrała w kwalifikacjach do tych rozgrywek).
Przed sezonem 2011/12 Bayern zakupił: Manuela Neuera, Rafinhe oraz Nilsa Petersena. Pomimo udanego początku sezonu i zajmowania pierwszego miejsca po rundzie jesiennej, Bayern drugi rok z rzędu nie zdobył mistrzowskiej patery. Dotarł do finału Pucharu Niemiec, w którym zagrał z Borussią Dortmund i przegrał 5:2. Bayern wywalczył sobie także drogę do finału Ligi Mistrzów, w którym zagrał z Chelsea, który rozgrywali u siebie. Po raz pierwszy od 1984 roku zdarzyło się aby finał rozgrywek o Puchar Europy odbywał się na stadionie jednego z finalistów rozgrywek. Regulaminowy czas gry i dogrywka doprowadziły do wyniku 1:1, a w rzutach karnych drużyna Chelsea wygrała 4:3.
Po sezonie bez trofeów zarząd dokonał kilku wzmocnień. Do klubu dołączyli: Xherdan Shaqiri, Javier Martínez (najdroższy zawodnik w historii Bayernu), Mario Mandžukić, Dante oraz Claudio Pizarro. 12 sierpnia 2012 w meczu o Superpuchar Niemiec w Monachium na Allianz Arena Bayern pokonał Borussię Dortmund 2:1 po bramkach Mario Mandžukićia i Thomasa Müllera. Dla gości gola strzelił Robert Lewandowski.
Od 2013
16 stycznia 2013 klub ogłosił, że zastępcą Juppa Heynckesa na stanowisku trenera będzie Josep Guardiola. 6 kwietnia po zwycięstwie nad Eintrachtem Frankfurt Bayern zapewnił sobie 23. Mistrzostwo Niemiec (było to najszybsze w historii Bundesligi zdobycie mistrzowskiego tytułu bowiem rok później Bayern zdobył mistrzostwo już w marcu; FCB zwyciężyło rozrywki z rekordowym osiągnięciem 91. punktów); Bawarczycy odebrali paterę 11 maja na stadionie Allianz Arena jedną kolejkę przed końcem rozgrywek. W maju po pokonaniu Barcelony w dwumeczu 7:0 Bayern awansował do finału na Wembley, gdzie spotkał się z Borussią Dortmund. Bayern zapewnił sobie Puchar Europy dopiero w 89 minucie po golu Robbena na 2:1. Bayern po raz 5 został mistrzem Europy. W lipcu 2013 roku klub opuścił Mario Gómez, który za 20 mln euro przeniósł się do włoskiej Fiorentiny. Ponadto szeregi Bawarczyków opuścił Anatolij Tymoszczuk, który na zasadzie wolnego transferu powrócił do Zenitu Sankt-Petersburgu. Jeśli chodzi o wzmocnienia to klub pozyskał za 37 mln euro Niemca Mario Götze, oraz za 25 mln euro Hiszpana Thiago Alcântarę. 27 lipca Bayern został pokonany w finale Superpucharu Niemiec 2:4 przez Borussie Dortmund. Dwie bramki dla drużyny zdobył Arjen Robben. Kilka dni później piłkarze Guardioli wygrali turniej „Audi Cup”, eliminując w półfinale São Paulo oraz w finale Manchester City.
30 sierpnia 2013 w finale Superpucharu Europy rozegranego w Pradze, Bayern po konkursie rzutów karnych pokonał Chelsea F.C. 5:4, zdobywając to trofeum po raz pierwszy w swojej historii. 21 grudnia 2013 podopieczni Guardioli zdobyli po raz pierwszy w historii klubu Klubowe mistrzostwo świata. „Bawarczycy” wyeliminowali w półfinale Guangzhou (3:0), a w finale wygrali 2:0 z Rają Casablanca.
4 stycznia 2014 klub pozyskał Roberta Lewandowskiego, który podpisał 5-letni kontrakt. Umowa weszła 1 lipca 2014.
25 marca 2014, dzięki wygranej 3:1 na wyjeździe z Herthą Berlin, Bayern wyśrubował kolejny rekord, zapewniając sobie Mistrzostwo Niemiec na 7 kolejek przed końcem ligowego sezonu. Jest to 24 tytuł mistrzowski w historii klubu.
29 kwietnia drużyna Guardioli przegrała rewanżowy półfinał w Lidze Mistrzów z Realem Madryt 0:4. Bayern tym samym nie obronił wywalczonego w 2013 trofeum w Champions League.
W czasie letniego okienka transferowego 2014 roku nowymi zawodnikami Bayernu zostali również Xabi Alonso, Medhi Benatia oraz Juan Bernat. Bayern dotarł w sezonie 14/15 do półfinału Ligi Mistrzów, gdzie odpadł przeciwko Barcelonie. Bayern wygrał natomiast Bundesligę w sezonie 14/15 z liczbą 79 punktów.
Latem 2015 z klubem rozstali się m.in.: Bastian Schweinsteiger oraz Dante. Nowymi nabytkami Bayernu zostali natomiast bramkarz VfB Stuttgart, Sven Ulreich, a także tacy zawodnicy jak Douglas Costa, Arturo Vidal, Joshua Kimmich, a także Kingsley Coman (ten ostatni na zasadzie wypożyczenia).
22 września 2015 roku Bayern Monachium pokonał na własnym boisku zespół ówczesnego wicemistrza Niemiec VfL Wolfsburg 5:1, a wszystkie gole dla Monachijczyków zdobył polski napastnik Robert Lewandowski. Zawodnik Gwiazdy Południa ustanowił przy tym szereg rekordów (najszybszy hattrick, najszybciej strzelone 4 i 5 goli), a także został jedynym piłkarzem w historii Bundesligi, który zdobył 5 goli wchodząc na boisko z ławki rezerwowych.
Bayern Monachium sezon 2015/16 zakończył w podwójnej koronie zdobył mistrzostwo i puchar kraju, zdobył również Superpuchar.